Ապրիլյան պատերազմում հերոսացած փոխգնդապետ Ալեքսան Առաքելյանի հոր համար Ջաբրայիլը սուրբ հող է՝ որդու արյամբ շաղախված: Պատերազմի մասին լսելով՝ առանց երկար մտածելու, նա հրացանը վերցրել ու շտապել է այնտեղ: Ջաբրայիլում Ալիկը ծառայել է 16 տարի եւ զոհվել՝ լինելով հրամանատարի տեղակալ, մահից փրկելով իր զինվորներին, երբ ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը «Ուազ»-ով մտել է թուրքի գրաված դիրքը՝ զինվորներին օգնելու, եւ հայտնվել շրջափակման մեջ:
112-րդ մարտական դիրքն էր, որը հետագայում անվանել են Ալիկի դիրք: Այստեղ էլ դրել են Ալիկի հուշարձանը, ուր հայրը գալիս էր տարին երկու անգամ ու անպայման՝ Ալիկի երեխաների հետ: Բայց դիրքն արդեն թուրքին են տվել: Հուշարձանը թշնամին պայթեցրել է: Իմանալով այս մասին՝ Գեւորգին թվացել է, թե որդուն նորից են սպանել, ու ոչ ոք չի կարող նրան համոզել, թե թուրքը հատուկ չի մտել Ջաբրայիլ:
«Դրանց ցելը մի բան էր՝ որ Ալիկի հուշարձանը տրաքցնեն, ու տրաքցրին՝ մեծ խաչով, իրա նկարով: Իրա բլինդաժը, պոստը, Ալիկի դիրքը տրաքցրին, իրա նկարն էլ պատռտել են: Կռված տղերքը եկան, պատմեցին: Հեչ էլ, տվեք-վերջացրեք, սիրտս հանգստանա, մեկ ա՝ Նիկոլն էլ հողերը տվեց: Տարին մեկ-երկու անգամ կերթայինք Ջաբրայիլ, կտեսնեինք Ալիկիս հուշարձանը, Ալիկիս դիրքը, սրտներս մի քիչ կհովանար:
Էդ էլ գլխներիցս կտրեց»,- սրտի ցավով է ասում գյումրեցի Գեւորգ Առաքելյանը, բայց ո՛չ հուսալքված: Առհասարակ, նա կարծում է, որ իր բախտը բերել է: Հպարտանում է, որ որդին Գյումրու հողում է, որի մարմինը՝ թող որ խոշտանգված, փոխանակել են 18 թուրք գերիների հետ. «Ալիկիս նկարը եղել է Ադրբեջանում՝ գենշտաբի մեջը խփած․ ադրբեջանցիները նրան իրենց առաջին թշնամիներից են համարել»: 5 սպաները, որոնք Ալիկի հետ սպանվել են, թաղված են Հադրութի շրջանի գյուղերից մեկում: Այն այսօր թշնամու ձեռքում է, շիրիմները՝ պղծված:
Գեւորգը Ջաբրայիլ մեկնել է հոկտեմբերի 1-ին ու այնտեղ զենքը ձեռքին մնացել 10 օր, մինչեւ որ, իր խոսքով, «սնարյադի վալնան» իրեն չի խփել-գցել գետնին: Իսկ մինչ այդ «պռավադնիկ» է եղել, քանի որ Ջաբրայիլում՝ պոստերից սկսած, ամեն մի թուփը, ամեն մի քարը գիտի: «Երեխեքը բոլորն ինձ կդիմեին: Տեղանքին անծանոթ էին: Իրավիճակն արդեն այնպիսին էր, որ խուճապը կար, պանիկան կար, փախուստը կար: Բոլորը փախած էին, երեխեքը մենակ էին մնում:
Ասենք՝ բլինդաժ փորել կտային, բլինդաժը փորում էին, որ վերեւից «կարկուտը» չգա, վրեքս լցվի, մի ապուշ կգար-կտաներ սաղիս բաց տարածք, ու տղերքին օդից խփում էին: Ով ասես, կուգային, խելքներն ինչ կտրեր, կըսեին: Մենք, ամբողջը իրար հետ, 78 զոհ ենք տվել Թալիշից Ջաբրայիլ ամբողջ երկայնքով, քաղաքացիականներին չհաշված: Թվեր չեն ասում՝ քանի մարդ ա զոհվել, բայց ես գիտեմ, որ Գյումրիից 15 երեխա չկան, Ջաբրայիլի 5-րդ գումարտակից՝ գոյություն չունեն: Մենք նահանջեցինք, նահանջ, հա նահանջ, հասանք Իշխանաձոր:
Ստեղ գնաց բուն պատերազմը: Մոստն արդեն տրաքցրին: Աչքիս դեմը ահագին մարդիկ զոհվեցին: Նոյեմբերյանի նայեմնիկների գունդն էր ընդեղ: Սաղ տղերքը՝ մոտ 70 հոգի, ըտեղ զոհվան: Իրենց նպատակն էն էր, որ Իշխանաձորից հասնեին Մինչեւան, ընդեղից՝ Զանգելան, մտնեին Ղափան ու Կուբաթլուն առնեին կալցոյի մեջ: Բայց դա իրանց չհաջողվեց: Ինձ սնարյադի վալնան տարավ, կողս ու ոտքս վնասվեցին: Մեր հերոս Շաքարյան Սերգեն տեսավ, ասեց՝ Գեւոր հոպարին հասցրեք Հայաստան: Ջալալին եմ հանդիպել, Տիրան Խաչատրյանին, որն այսօր գենշտաբի պետի տեղակալն է: Բոլորը գիտեն Ալիկիս սխրանքը: Բոլորն էլ գիտեին, թե ում հերն եմ ես»:
Երկու պատերազմներում էլ մեր զորքը «տկլոր» է եղել՝ 2016 թվին փոխգնդապետ Ալիկ Առաքելյանը հրամանատարից 50-60 հոգի մարդ ու տանկ է ուզել, ու հրամանատարն ասել է՝ Ալիկ, որտեղի՞ց տամ, ունե՞մ, որ տամ: Տանկերի «ակումուլյատորները» ծախված են եղել՝ Մալաթիայի շուկայում վաճառքի, բաքերը լրիվ, «պոլնըստյու» ջուր է եղել՝ սալյարկի փոխարեն: «Նույնն էլ էս պատերազմում է եղել, 4 տարում ոչ մի բան չարեցին: Գնացին ու խեղճ տղերքը սաղ կոտորվան, Ջաբրայիլը դատարկ է եղել, գրավման պահին զենքի պահեստին են իրանք խփել ու մեկ էլ մի հինգ հարկանի շենքի վերջին հարկին»:
Մի հարց եմ տալիս հերոսի հորը՝ զինվորական մեծացրած զինվորականին, որն այս օրերին շատերն են իրենք իրենց տվել. եթե պատերազմի հինգերորդ կամ վեցերորդ օրը Նիկոլը դուրս գար, բացատրեր, որ մեր ուժերն անհավասար են, ու ասեր՝ մենք պետք է հողերը հանձնենք, էլի՞ ժողովուրդը նրան կմեղադրեր: «Ինքը պետք է դադարեցներ: Չէր մեղադրի ժողովուրդը: Երկուսուկես տարի ինքն անգիր գիտեցել է, որ Ռոբերտն ու Սերժը սարքին իրա գլխուն, թող կանգներ, հանրահավաքի միջոցով ասեր՝ ըսպես է ռասկլադը, ի՞նչ կըսեք: Պուտինն էլ կըսեր՝ զինադադար էրեք: Բայց դու քո քյալ գլխովը, Նիկոլ, թե մենք հաղթելու ենք, հաղթեցի՞ր: Լավ հաղթեցիր»:
Ալիկ Առաքելյանը Սերժ Սարգսյանի կողմից հետմահու պարգեւատրվել է «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով, Բակո Սահակյանի կողմից՝ «Մարտական ծառայություն» մեդալով։ Բայց Գեւորգը որդուն Արցախի հերոս է տեսնում ու պայքարում է, որ իր որդու կատարած սխրանքը տեսնեն: «Լեյտենանտից հասել է մինչեւ փոխգնդապետ, բոլոր կոչումներով, ամեն ինչով:
Իմ ցավս, որ ես մինչեւ հիմա ապրում եմ, դա այն է, որ Ալիկին չեն ճանաչել Արցախի հերոս: Նա պահեց Լելե Թեփեի պոստը. սենց խայտառակ պարտություն չեղավ: Նիկոլը նախքան Չալոյի հետ Գյումրիից քայլարշավ անելը եկավ, տղայիս գերեզմանի մոտ ծնկաչոք լացեց, թե՝ Ալիկ ջան, թափածդ արյան դիմաց մարդիկ պետք է պատասխան տան: Ո՞ւր է այդ պատասխանը: Ո՛չ պատասխան, ո՛չ Արցախի հերոսի կոչում: Իմ մխիթարանքը դառել է գերեզմանատունը, ուրիշ ոչ մի բան: Իմ տղաս կանգնեց, օգնություն ուզեց, զորքին ասեց՝ փախեք, դուք անելիք չունեք․ դա հերոսի արժանի բան չէ՞ր: Նամակներս գրել եմ, բոլոր տեղերն ուղարկել եմ, ու ի՞նչ եղավ: Ոչ մի բան»:
